कूट चारोळ्या

"कूट कविता" हा जुना काव्य प्रकार आहे. श्री विठ्ठल नावचे एक जुने कवी होऊन गेले. त्यांनी रुळवलेला हा प्रकार पुढे श्री. पुरुषोत्तम हरिहर जोशी यांनी सुरु ठेवला. ह्या काव्य प्रकारात कवितेद्वारे एखादा शब्द ऒळखण्यास सांगितले जाते. श्री. पुरुषोत्तम जोशी यांचीच एक रचना उदाहरण म्हणून खाली देत आहे.

आद्याक्षरारहित तो इस्लामी संत

मध्याक्षरारहित ते नाते पसंत
अंत्याक्षरारहित तस्कर ना म्हणावे
सर्वाक्षरा मिळुन ते उजेडी पहावे

                       -  पुरुषोत्तम जोशी

इस्लामी संत = वली
नाते पसंत = साली
तस्कर म्हणजे चोरच्या विरुद्ध = साव
उजेडी पहावे = सावली
उत्तर =  सा व ली

अशा कूट कविता नाहीत पण ह्या काव्य प्रकारातल्या काही स्वरचीत चारोळ्या मी इथे देत आहे. प्रत्येकाचे उत्तर सर्वात शेवटी दिलेले आहे.

1        आद्याक्षरारहित तळकट खाद्य

          अंत्याक्षरारहित आलिंगन

          मध्याक्षरारहित पहाड़ शिखर

          सर्वाक्षरा मिळुन पाखरू सुंदर

2        मध्याक्षर खाता अर्क असे

          आद्याक्षर वगळता वधू नसे

          अंत्याक्षर चोरता चोरही नसे

          सर्वाक्षरी एक झाड असे

       

3        पहिला दुसरा रानटी बैल

          दुसरा तीसरा घाव खोल

          आध्य अंत्य गाभा गीर

          सर्वाक्षरी अशी भाजी चीर

4        मगज, गाभा दुसरा तिसरा

          पहिला तिसरा नर नसे

          सर्प असे पहिला दुसरा

          सर्वाक्षरी शब्द चतुर असे
                
                     - सुरेश >>> 

 

उत्तरे:

1  =  कवडा
2  =  सावर
3 =  गवार
4 =  नागर